Joanna Wierusz-Kowalska (1930-2005)

Joanna Wierusz-Kowalska. Archiwum rodziny artystki

Joanna Wierusz-Kowalska urodziła się w 1930 roku w Wilnie. Dorastała w rodzinie o silnych tradycjach artystycznych: jej ojciec Czesław Wierusz-Kowalski (1882-1984) był malarzem, podobnie jak dziadek Alfred Wierusz-Kowalski (1849-1915), który był wybitnym przedstawicielem szkoły monachijskiej. W latach 1950-1955 Joanna Wierusz-Kowalska studiowała konserwację na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Bohdana Marconiego. Następnie w latach 1955-1960 studiowała malarstwo u Artura Nachta-Samborskiego. W 1962 osiedliła się na stałe w Paryżu, gdzie z jednej strony była blisko związana z polską emigracją – z bohemą artystyczną, jak Roman Cieślewicz czy Alina Szapocznikow i kręgiem „Kultury”, z drugiej z przedstawicielami paryskiego środowiska artystycznego, takimi jak André Breton czy Salvador Dali. W Paryżu Joanna Wierusz-Kowalska otworzyła własną pracownię konserwatorską, która dała jej niezależność finansową, a także pomogła innym polskim artystom, w tym Arice Madeyskiej, w znalezieniu pracy i utrzymaniu się.

Po okresie figuratywnym, inspirowanym – zwłaszcza we wczesnych pracach – Nachtem-Samborskim, Wierusz-Kowalska zwróciła się ku abstrakcji. Z biegiem czasu ciemne kolory i nieregularne kształty ustąpiły miejsca coraz bardziej świetlistym strukturom: tunelom i kręgom, które zdają się wprowadzać nas w głąb obrazu, a jednocześnie stają się bramą do tajemniczego wymiaru, innej rzeczywistości, odmiennej od naszego świata. Joanna Wierusz-Kowalska wielokrotnie wystawiała swoje prace na wystawach zbiorowych i indywidualnych we Francji i w Polsce. Jej prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Muzeów Regionalnych w Suwałkach i Białymstoku oraz w kolekcjach prywatnych w Stanach Zjednoczonych, Francji, Belgii, Szwecji, Austrii, Włoszech i Kanadzie . Artystka zmarła 25 kwietnia 2005 roku w Paryżu.